خلاصه استاندارد حسابداری شماره 7: دارایی‌های نامشهود

خلاصه استاندارد حسابداری شماره ۷ ایران با موضوع “دارایی‌های نامشهود” به‌طور خاص برای شناسایی و اندازه‌گیری دارایی‌هایی که فاقد ماهیت فیزیکی هستند اما می‌توانند ارزش اقتصادی ایجاد کنند، تدوین شده است. در این مقاله از حسابداری پلاس، به بررسی آخرین تغییرات و نکات کلیدی این استاندارد می‌پردازیم. این استاندارد یکی از بخش‌های اساسی حسابداری در شناخت دارایی‌های غیرقابل لمس اما ارزشمند است که می‌تواند برای شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران مالی بسیار مهم باشد.

تعریف دارایی‌های نامشهود

بر اساس این استاندارد، دارایی نامشهود، دارایی‌هایی هستند که ویژگی‌های زیر را دارند:

1. فاقد موجودیت فیزیکی است.
2. توسط واحد تجاری تحت کنترل است.
3. دارای قابلیت ایجاد منافع اقتصادی آتی می‌باشد.

دارایی‌های نامشهود معمولاً شامل مواردی مانند حق امتیازها، علائم تجاری، حقوق انتشار، و دانش فنی می‌شوند. این دارایی‌ها بر خلاف دارایی‌های مشهود (مانند زمین و ساختمان) قابل مشاهده یا لمس نیستند، اما ارزش بالایی برای شرکت‌ها دارند.

شناسایی دارایی‌های نامشهود

برای اینکه یک دارایی به عنوان دارایی نامشهود شناسایی شود، باید معیارهای زیر را دارا باشد:

1. قابلیت تشخیص: دارایی باید بتواند از سایر دارایی‌ها و بدهی‌ها مجزا شود، به گونه‌ای که به تنهایی فروخته، منتقل یا مورد استفاده قرار گیرد.
2. کنترل: واحد تجاری باید بتواند کنترل خود را بر دارایی اعمال کند و از منافع آتی آن بهره‌مند شود.
3. ایجاد منافع اقتصادی آتی: این منافع می‌تواند از طریق فروش دارایی، استفاده از آن در تولید کالا یا خدمات، یا سایر موارد باشد.

اندازه‌گیری دارایی‌های نامشهود

بر اساس آخرین تغییرات در استاندارد شماره ۷، دارایی‌های نامشهود در ابتدا باید به بهای تمام‌شده اندازه‌گیری شوند. بهای تمام‌شده شامل تمام هزینه‌های مستقیم مرتبط با به دست آوردن دارایی نامشهود است. این هزینه‌ها ممکن است شامل قیمت خرید، هزینه‌های مرتبط با آماده‌سازی دارایی برای استفاده، و سایر هزینه‌های مستقیم باشد.

هزینه‌های تحقیق و توسعه

یکی از بخش‌های مهم این استاندارد، تفکیک هزینه‌های تحقیق و توسعه است. هزینه‌های تحقیق باید به عنوان هزینه‌های جاری در همان دوره شناسایی شوند، اما هزینه‌های توسعه می‌توانند در صورت برآورده کردن شرایط زیر به عنوان دارایی نامشهود شناسایی شوند:

1. اثبات امکان‌پذیری فنی و اقتصادی تولید محصول یا فرآیند.
2. توانایی تکمیل دارایی به گونه‌ای که برای استفاده یا فروش آماده باشد.
3. وجود منابع کافی برای تکمیل توسعه.
4. قابلیت اندازه‌گیری قابل‌اتکا از هزینه‌های مرتبط.

استهلاک دارایی‌های نامشهود

دارایی‌های نامشهود، مشابه دارایی‌های مشهود، باید طی یک دوره زمانی مستهلک شوند. دوره استهلاک باید بر اساس عمر مفید دارایی مشخص شود. برخی از دارایی‌های نامشهود ممکن است عمر مفید نامحدود داشته باشند (مانند علائم تجاری) که در این صورت نباید مستهلک شوند، اما باید سالانه مورد آزمون کاهش ارزش قرار گیرند.

آزمون کاهش ارزش

در صورتی که نشانه‌هایی از کاهش ارزش دارایی وجود داشته باشد، باید دارایی نامشهود مورد آزمون کاهش ارزش قرار گیرد. اگر ارزش بازیافتی دارایی کمتر از ارزش دفتری آن باشد، تفاوت به عنوان هزینه کاهش ارزش شناسایی می‌شود.

افشای دارایی‌های نامشهود

استاندارد حسابداری شماره ۷ تأکید دارد که شرکت‌ها باید اطلاعات کاملی از دارایی‌های نامشهود خود را در صورت‌های مالی افشا کنند. این اطلاعات شامل موارد زیر است:

1. ماهیت دارایی: شرح کاملی از نوع دارایی نامشهود و نحوه استفاده از آن.
2. روش اندازه‌گیری: توضیحاتی در مورد روش‌های مورد استفاده برای اندازه‌گیری دارایی.
3. عمر مفید: افشای عمر مفید دارایی و دوره استهلاک.
4. مبلغ استهلاک: مبلغ استهلاک در هر دوره مالی و روش‌های مورد استفاده برای محاسبه آن.
5. مبلغ کاهش ارزش: در صورت وجود کاهش ارزش، مبلغ آن و دلایل مربوطه.

دارایی‌های نامشهود قابل اندازه‌گیری مجدد

بر اساس تغییرات اخیر، استاندارد ۷ اجازه می‌دهد که برخی از دارایی‌های نامشهود تحت شرایط خاص به قیمت منصفانه مجدداً اندازه‌گیری شوند. این دارایی‌ها باید دارای بازار فعال باشند، به این معنی که قیمت‌های به‌روز و شفاف برای آنها وجود داشته باشد. تغییرات در ارزش این دارایی‌ها باید به عنوان سود یا زیان در صورت‌های مالی منعکس شود.

نتیجه‌گیری

استاندارد حسابداری شماره ۷ با هدف ارائه راهکارهای دقیق برای شناسایی و اندازه‌گیری دارایی‌های نامشهود تدوین شده است. درک این استاندارد برای حسابداران و تحلیل‌گران مالی حیاتی است، زیرا دارایی‌های نامشهود بخش قابل توجهی از ارزش شرکت‌ها را تشکیل می‌دهند. همچنین، شرکت‌ها باید دقت زیادی در افشای اطلاعات مربوط به این دارایی‌ها داشته باشند تا سرمایه‌گذاران و سایر ذی‌نفعان بتوانند تصمیم‌گیری‌های بهتری انجام دهند.